Waarom de 9-tot-5 baan niet meer van deze tijd is

Een groeiend aantal jonge werkenden wil stoppen, of in ieder geval minder gaan werken. Zij zoeken zingeving, voelen zich niet thuis in 'het systeem'.
'Werkloosheid voor iedereen, niet alleen voor de rijken.' Met die zin begroet onlineforum Antiwerk zijn lezers. Wie door de berichten scrolt, vindt van alles: van marxistische theorieën over het geringe nut van werken tot anekdotes van mensen die ontslag namen. Tijdens de coronapandemie explodeerde het forum. In twee jaar tijd steeg het aantal leden van honderdduizend naar meer dan twee miljoen.

Moeilijk personeel behouden

De wens om te stoppen met werken is op internet breed zichtbaar. Filmpjes van jongeren die trots vertellen dat ze ontslag hebben genomen en cursussen om financieel onafhankelijk te worden zijn razend populair.
Maar dit is meer dan een onlinetrend: in de Verenigde Staten namen sinds begin 2021 miljoenen mensen per maand ontslag. Wetenschappers noemen de beweging de Great Resignation of Big Quit. In Nederland is die massale uittocht niet aan de gang, maar vindt de helft van de werkgevers het moeilijk om personeel te behouden, ruim twee keer zoveel als een jaar geleden. Ook de krapte op de arbeidsmarkt maakt dat mensen kritischer naar hun baan kijken.

Minder bureaucratie

De situaties in Nederland en de VS verschillen wel van elkaar, zegt hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen. 'In Amerika zie je een mobilisatie van antikrachten tegen werk die stelt dat werk verwerpelijk is. Dat je er absoluut niet aan mee moet doen. In Nederland hoor je vooral dat jongeren niet meer “op een traditionele manier” willen werken. Dat gaat meer over flexibele werktijden, meer autonomie, ontwikkelmogelijkheden en minder bureaucratie.'

Oplossing

De oplossing moet volgens Goos gezocht worden in het anders inrichten van werk, niet in het verwerpen ervan.
De trend negeren, zou in ieder geval dom zijn, stelt hij. Dat is Wilthagen met hem eens: 'We moeten dit niet wegzetten als een decadente discussie voor een nieuwe patatgeneratie. Dat kan de arbeidsmarkt zich, in deze periode van krapte, niet permitteren.'